Kamica nerkowa niezwykle powszechnie przebiega bezobjawowo. Zdarza się, iż o istnieniu zaburzenia dowiadujemy się w okresie ataku kolki nerkowej. Pojawia się przeszywający ucisk, utrudniający działanie. Czym jest piasek na nerkach oraz jak złagodzić ucisk?
Piasek na nerkach to kryształki moczu, czyli elementy moczu w postaci stałej (u młodego człowieka dzielą się). Jeśli występuje zwiększone natężenie tychże elementów, wytrącają się złogi (kamienie nerkowe). Złogi przemieszczają się w ciągu moczowym, co powoduje ucisk, czasem określany jako większy aniżeli uciski porodowe. Piasek na nerkach składa się niejednokrotnie ze:
•szczawianu czy fosforanu wapnia
•kwasu moczowego (trochę rzadziej)
•fosforanu magnezowo-amonowego (tzw. struwitu, tenże sposób kamieni występuje przede wszystkim u osób z przewlekłym zakażeniem nerek)
•cystyny
Czym jest atak kolki nerkowej?
Atak kolki nerkowej to nagły, przeszywający ucisk, który pojawia się w strefach nerek oraz może przenikać do pachwiny. Czynnikiem jest poruszanie się kamieni nerkowych z nerki do moczowodu. Ucisk może okresowo wzmagać się oraz słabnąć i przypominać ucisk brzucha. Inne sygnały ataku kolki nerkowej:
•parcie na mocz
•ucisk w trakcie wydalania moczu
•temperatura
•mdłości
•laksacja
•krew w moczu
Ucisk może uważać się do kilku dni. Niejednokrotnie choroby kończą się wraz z wydaleniem kamienia. Podczas dolegliwości potrafią nastąpić pewne z tychże symptomów. W wypadku pojawienia się temperatury oraz krwi w moczu, należy niezwłocznie udać się do specjalisty.
Etiologie kamicy nerkowej
Kamica nerkowa jest dolegliwością ogólnoustrojową, na którą jest chociażby 10% osób w krajach rozwiniętych (3). Kamica ma chęć do nawrotów, zwłaszcza jeśli jest czy grała w rodzinie. Etiologie dolegliwości (1):
•choroby dróg moczowych
•nieprawidłowy odpływ moczu z nerek (np. z względu przerostu gruczołu krokowego)
•za mała ilość substancji hamujących składanie się złogów (np. cytryniany, magnez)
•występowanie różnego zaburzenia (np. nieswoiste dolegliwości jelit – dolegliwość Leśniowskiego oraz Crohna) czy operacje jelita cienkiego
•stosowanie za wielkich ilości witaminy D czy środków wapnia czy niezwykle ważne ilości witaminy C.
Ciężko natomiast wskazać bezpośrednią etiologię kamicy nerkowej.
Rozpoznanie piasku w nerce
Jak wspomniano piasek w nerkach można dostrzec w trakcie analizowania USG czy w czasie analizowania ogólnego moczu. Gdy pacjent zgłasza charakterystyczne sygnały kolki nerkowej, zazwyczaj nie ma wątpliwości z rozpoznaniem kamicy moczowej. Specjalista może potwierdzić obecność złogu, zlecając badanie radiograficzne – RTG przeglądowe jamy brzusznej, na jakim zalicza się wielkość i wysokość, na jakiej znajduje się złóg. Że nie wszystkie kamienie nerkowe są wykonane z kryształów cieniujących, a zatem nie zawsze udaje się je wyrazić na zdjęciu RTG. Badaniem pomocniczym jest przeprowadzenie USG jamy brzusznej, w którym zalicza się stopień zastoju w drogach moczowych i możliwe zniszczenie miąższu nerki. Uzupełnieniem diagnostyki piasku w nerkach jest badanie ogólne moczu, które w 75 proc. wypadków sugeruje na krwinkomocz czy krwiomocz i, w pewnych wypadkach, leukocyturię.
Jak leczyć złogi w nerkach?
Kamica nerkowa nie jest całkowicie uleczalna, natomiast można w ogromnym stopniu ograniczyć ryzyko nastąpienia nawrotów. Skutecznym sposobem zapobiegania dolegliwości oraz liczeniu się złogów jest systematyczne utrzymywanie kuracji:
•normalne picie niezwykle ważnej liczby wody (blisko 3 litrów). Najlepiej, by była to woda przegotowana, woda niegazowana oraz słaba herbata
•zmniejszenie spożycia soli kuchennej, mieszanek przyprawowych, dań w proszku (zup oraz sosów rodzaju instant) i wszystkich artykułów z wielką ilością soli (solone orzeszki, konserwy rybne oraz mięsne)
•w kamicy szczawianowej (niejednokrotnie występującej) poleca się picie soków owocowych, owoców cytrusowych oraz jedzenie pełnoziarnistych artykułów zbożowych, ogórków, cebulki, kukurydzy, masła. Zabronione są artykuły, które mają glutaminian sodu, a również szczaw, szpinak, rabarbar, czekolada, kakao, mocna herbata oraz mocna kawa naturalna
•w kamicy moczanowej należy spożywać owoce cytrusowe, napoje owocowe, ziemniaki, mleko, chude sery twarogowe, miód, cukier, a unikać podrobów, wieprzowiny, baraniny, ryb (szprotów, śledzi, sardynek), czekolady, kakao, mocnej herbaty, mocnej kawy zwykłej, orzechów, nasion roślin strączkowych i zup gotowanych na wywarach mięsnych, kostnych oraz grzybowych
•w kamicy fosforanowo-wapniowej warto spożywać mięso, ryby, pieczywo, kaszę gryczaną, kaszę jęczmienną, pęczak, makarony, masło, miód, napoje oraz owoce cytrusowe. Niewskazane są: alkaliczne wody mineralne, mleko oraz produkty mleczne, sery podpuszczkowe, jaja, nasiona roślin strączkowych, szpinak, szczaw, rabarbar, czekolada, kakao, mocna herbata, mocna kawa naturalna, konserwy rybne
•w wypadku kamicy struwitowej warto pić napoje owocowe, cytrusy, warzywa możne w magnez (np. kukurydza) oraz ograniczać sery dojrzewające, sery topione, mleko, mięso oraz przetwory mięsne, konserwy, żółtko jaj, podroby, ryby, nasiona roślin strączkowych, gruboziarniste artykuły zbożowe, kakao, czekolada, orzechy
W cięższych wypadkach potrzebne jest leczenie chirurgiczne.
