Umowa o dzieło w porównaniu do umowy zlecenia czy umowy o pracę daje większe korzyści finansowe wykonawcy umowy. W zależności od przedmiotu umowy może być to umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich lub umowa o dzieło bez przenoszenia praw.
Aby zrozumieć specyfikę umowy o dzieło warto zapoznać się najpierw z treścią przepisów ustawy o prawie autorskim, która precyzuje jakie obszary i wytwory ludzkiej działalności podlegają ochronie z tytuły praw autorskich. Z treści ustawy możemy wnioskować, że prawa autorskie chronią efekty działalności:
– wyrażonej słowem, symbolem matematycznym, znakiem graficznym ( na przykład publikacje literackie, publicystyczne, programy komputerowe, prace graficzne),
– fotograficznej,
– plastycznej,
– architektonicznej, urbanistycznej,
– lutniczej,
– audiowizualnej,
– scenicznej,
– muzycznej.
Prawa autorskie nie chronią odkryć naukowych, doktryn i idei, metod i zasad działania, procedur, technologii produkcji, prostych informacji prasowych, dokumentów urzędowych itp.
Jeśli twórca zgadza się na wykonanie dzieła wraz z przeniesieniem praw autorskich jakie posiada z tytułu wykonania, to jego wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło będzie inaczej obliczone.
Dla przykładu napisanie tekstu wartości 1000 złotych bez przeniesienia praw opodatkowuje się w następujący sposób:
1000 – 20% kosztów uzyskania = 800
800 x 18 % podatku = 144
zarobek: 1000 – 144 = 856
Jeśli tę samą pracę określa umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, to wynagrodzenie twórcy oblicza się tak:
1000 – 50% kosztów uzyskania = 500
500 x 18% podatku = 90
zarobek: 1000 – 90 = 910
Różnica wynosi prawie 60 złotych na korzyść zawierających umowę z przeniesieniem praw. W uproszczeniu podatek z umowy bez przenoszenia praw wynosi 14,4%, a z umowy z przeniesieniem praw to tylko 9%.
Zawierający umowy o dzieło z przenoszeniem praw muszą pamiętać o limitach, jakie ustawa o podatku dochodowym narzuca twórcom. Nie można stosować takich korzystnych kosztów uzyskania jeśli przychód przekroczył kwotę 85528 złotych. Powyżej tej kwoty stosuje się koszty w wysokości 20 procent.
Mimo, że umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich jest korzystniejsza z punktu widzenia dochodów, to warto zastanowić się, czy jest również korzystna w dłuższej perspektywie. Zrzekając się praw do swojego wytworu nie można już go nigdy więcej wykorzystać. Szczególnie ważne to jest w przypadku takich dzieł jak programy komputerowe – zamiast przekazywać prawa autorskie lepiej sprzedawać licencje. Zysk z takich operacji nie jest wprawdzie szybki, ale w perspektywie czasowej okazuje się to być rozwiązaniem znacznie bardziej korzystnym dla twórców.
Każda osoba zawierająca umowę o dzieło powinna zwrócić uwagę na elementy składowe umowy. Dobrze skonstruowana umowa zawiera:
1. Oznaczenie stron umowy – nazwa i dane zlecającego wykonanie dzieła oraz nazwa i dane wykonawcy.
2. Oznaczenie miejsca i czasu zawarcia umowy.
3. Określenie przedmiotu umowy.
4. Określenie terminu zakończenia wykonania umowy oraz kwoty za wykonanie dzieła.
5. Określenie sposobu wypłaty wynagrodzenia.
6. Określenie rodzaju umowy – z przekazaniem praw czy bez.
7. Podpisy stron umowy.
