To, lub zachorujemy na grypę zależy od wielu elementów – właściwości wirusa, wieku chorego, statusu odpornościowego, palenia tytoniu, współwystępowania innych chorób, wydolności, ciąży, kuracji itd. Szczepienia, zwłaszcza dla osób z grupy ryzyka, winnym być oferowane chociażby w wypadku stwierdzenia mniejszej ilości zachorowań na grypę (1). Lub warto się szczepić? Jak również gdy to robić?
Grypa to wirusowa dolegliwość zakaźna. Wirus grypy rozprzestrzenia się przez wdychanie mikroskopijnych wydzielin z dróg oddechowych w czasie bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną. Najwyższy poziom zakaźności przypada na okres, gdy pacjent wykazuje objawowy czas choroby.
Rozwój kliniczny grypy wirusowej
Grypa wirusowa zakaża komórki nabłonkowe jamy nosowo-gardłowej. Później replikuje się w celach rzęskowych układu oddechowego – powoduje martwicę tychże cel oraz martwicę komórek kubkowych błony śluzowej w efekcie czego część komórek ulega złuszczeniu. Kolejnym krokiem jest obnażenie błony śluzowej dróg oddechowych i inwazji patogenów bakteryjnych. Wówczas pojawiają się powikłania pogrypowe i czasowe upośledzenie odporności komórkowej.
Grypa ma rozwój szybki oraz wyróżnia się dużą zakaźnością. Sygnały:
- ogólne – złe usposobienie (odczucie ogólnego rozbicia), dreszcze, przeczulica skóry, gorączka ciała powyżej 37,8°C,
- ze strony układu oddechowego – surowicza wydzielina z nosa, ucisk gardła, chrypka, uciski w klatce piersiowej, suchy “szczekający” kaszel prowokujący mdłości,
- ze strony innych systemów – ucisk głowy, brak łaknienia, uciski mięśniowe, zawroty głowy, laksacja, uciski brzucha, wymioty oraz mdłości, senność czy ospałość (występuje u blisko 50% dzieci poniżej 4 roku życia, jednak tylko u 10% dzieci w wieku między 5-14 rokiem życia),
- żołądkowo-jelitowe – wymioty oraz mdłości, są z mniejszą częstotliwością u dorosłych, i są niezwykle popularne u dzieci.
Grypa w Polsce
Grypa w Polsce jest bardzo popularną dolegliwością. Największa zachorowalność jest na od października do kwietnia, a sezon epidemiczny trwa od października do września bieżącego roku. W współzależności od sezonu epidemicznego w Polsce notuje się od kilkuset tysięcy do paru milionów zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę. Szczyt zachorowań w swym kraju to czas pomiędzy styczniem a marcem. Podaje się, iż dane zachorowań na grypę w Polsce są niedoszacowane, jednak zgodnie z informacjami Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego oraz Państwowego Zakładu Czystości w czasie 2016/2017 odnotowano rekordową ilość zachorowań na chorobę oraz dolegliwości grypopodobne. Zachorowało 3 793 770 osób, czyli o 25% dużo aniżeli analogicznym czasie poprzedniego sezonu grypowego, gdy odnotowano 3 070 082 przypadki zachorowań. Na chorobę oraz powikłania zmarły w czasie 2016/2017 24 osoby. Dominującym szczepem wirusa choroby był szczep A(H3N2) (2).
Szczepionka na grypę – zalecenia WHO
Specjaliści są zgodni, iż szczepionka na grypę to ważna forma w ochronie oraz władzy tej dolegliwości. Wedle WHO poleca się szczepić osób zwłaszcza narażone na nastąpienia powikłań grypy:
- zdrowe dzieci, które w czasie epidemicznym będą w wieku od 6 do 23 miesiąca życia,
- dzieci do 6 miesiąca bycia z grupy podwyższonego ryzyka
- osoby w wieku od 2 do 49 lat z grupy podwyższonego ryzyka
- osoby w wieku po 50. roku życia, ponieważ w tej grupie zdecydowanie rozwija się ilość osób należących do grup podwyższonego ryzyka,
- dorośli oraz dzieci cierpiący na długotrwałe dolegliwości układu sercowo-naczyniowego czy oddechowego,
- dzieci oraz młodzież (od 6 miesiąca bycia do 18 lat) (1).
Należy pamiętać, iż wirus choroby jest niezwykle zmienny. Więc skład szczepionek jest zmieniany każdego roku. To sprawia, iż coroczne szczepienie jest potrzebą, zwłaszcza w kategoriach podwyższonego ryzyka.
Którą efektywność ma szczepionka przeciwko grypie?
Efektywność szczepionki na grypę determinowana jest w wielkiej ilości czasem zaszczepienia. Najlepiej jest dać ją w stanie jesienno-zimowym (w strefie września), czyli przed rozpoczęciem sezonu grypowego. Znaczenie ma także wiek – efektywność jest niższa u dzieci do 2 roku życia oraz osób powyżej 65 lat i stan zdrowia. Wytrzymałość jest z każdym rokiem szczepienia. Wielkie znaczenie ma się również zgodności krążących w miejscu wirusów z tymi zawartymi w środku. W aptekach można dostać na receptę parę szczepionek dla niemowlęta oraz dorosłych, które istotne są przez jeden sezon. Nie są one refundowane przez NFZ. Koszt jednej ilości szczepionki to blisko 30-50 zł.
Efekty uboczne szczepionki na grypę
W części wypadków szczepionka przeciwko grypie jest tak tolerowana oraz nie powoduje poważnych odczynów. Osoby, jakim podano środek potrafią skarżyć się na sygnały grypopodobne, czyli zmęczenie, temperaturę oraz ucisk mięśni. Pojawić się może bolesność w pomieszczeniu wkłucia. Choroby uczą się w czasie 48 godzin po szczepieniu oraz kierują się do 3 dni. Znikają instynktownie oraz nie potrzebują specjalistycznego leczenia. Niektórzy specjaliści donoszą, iż szczepienia na grypę potrafią skutkować: obrzęk twarzy, spadek odporności, zaburzenie koncentracji, relaksu oraz trawienia, zespół Stevensa-Johnsona, neuropatię, paraliż, biegunki, ucisk brzucha oraz mdłości.
