Kwas moczowy jest to ostatni produkt przemiany puryn w ludzkim systemie. Puryny potrafią czerpać ze spożywanych posiłków, jednak w części natomiast z wnętrza samego człowieka, a dokładnie z kwasów nukleinowych (czyli PODŁOŻA oraz RNA). Podniesione stężenie kwasu moczowego w pierwszej kolejności kojarzy się z dną moczanową, obecnie natomiast wiadomo iż kwas tenże potrafi być markerem wielu schorzeń, a dna moczanowa to tylko symptom jego nadmiaru.
Skąd ma się w organizmie człowieka kwas moczowy?
Kwas moczowy w części wydalany jest z organizmu przez nerki, czyli z moczem. Reszta usuwana jest przez przewód pokarmowy. W razie np. niewydajności nerek udział przewodu pokarmowego w eliminacji kwasu moczowego narasta. Jak w wypadku każdej substancji stężenie kwasu moczowego zależy od nasilenia jego prac w systemie (oraz ewentualnie liczby dostarczanej w diecie) i od sprawności procesów eliminujących. Zaburzenie stabilności pomiędzy tymi procesami powoduje odchylenia od normy w stężeniu kwasu moczowego. Odpowiednie stężenie kwasu moczowego we krwi waha się pomiędzy 6,4 a 6,8 mg/dl. Do podniesienia jego stężenia czyli do hiperurykemii może doprowadzić czy zbytnia jego produkcja lub spożycie czy niesprawne wydalanie.
Schorzenia wydalania kwasu moczowego
Wydalanie kwasu moczowego przez nerki odbywa się w paru etapach, wpierw kwas podlega filtracji kłębuszkowej, potem jest także resorbowany (wchłaniany zwrotnie w kanalikach nerkowych) oraz znowu wydzielany do światła kanalika. Zaburzenie jednego z tychże procesów rzutuje na natężenie kwasu moczowego we krwi. Wszystkie wady w pracy nerek, czyli dolegliwości prowadzące do niewydajności nerek wywołują zaburzone usuwanie kwasu moczowego (oczywiście również wielu innych substancji) z organizmu prowadząc do hiperurykemii. Także dolegliwości w czasie których dostrzega się kwasicę (np. w niewyrównanej cukrzycy lub u osób niedożywionych) upośledzają wydzielanie kwasu moczowego do kanalika nerkowego, przez co składa się on w systemie. Leczenie niektórymi środkami moczopędnymi lub moczówka prosta wywołują nadmierną resorbcję zwrotną w kanalikach nerkowych przez co kwasu moczowego we krwi jest bardzo.
Zbytnia produkcja kwasu moczowego
Zbytnia produkcja relatywnie doprowadza do hiperurykemii Nadmiar kwasu moczowego może wynikać:
z etiologii egzogennych – czyli za wiele dostarczane jest go w diecie,
endogennych – nadmiar wynika z wytwórczości własnej organizmu.
Najrzadszymi kłopotami są różnorakie bloki enzymatyczne na szlaku skomplikowanych przemian biochemicznych, które skutkują składaniem się kwasu moczowego w systemie.
Częstszą endogenną etiologią nadmiaru kwasu moczowego jest nasilone namnażanie oraz rozpad komórek (w czasu chorób nowotworowych np. białaczek, wskutek działania chemioterapii lub w wyniku rozpadu mięśni np. po urazie zmiażdżeniowym, nadmiernym wysiłku lub w czasu chorób niszczących tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną).
Hiperurykemia może pojawić się również po spożyciu nadmiernej liczby alkoholu.
Sygnały hiperurykemii
Sygnały nadmiaru kwasu moczowego opisywane są jako dna moczanowa. Co interesujące nie u każdej osoby z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi pojawią się sygnały. Dokładne etiologie tego stanu rzeczy nie są dobrze znane, najpewniejszy jest wkład predyspozycji genetycznych.
Dna moczanowa (artretyzm) okazuje się zwłaszcza chorobami stawowymi i ze strony nerek. Sygnały stawowe niejednokrotnie dotyczą stawów w strefie palucha stopy, rzadziej np. stawu kolanowego lub innych. Zajęty staw w ostrej fazie jest bardzo bolesny, zaczerwieniony, obrzęknięty, skóra w tej strony jest bardzo ucieplona, ograniczona jest też elastyczność w stawie. W fazie długotrwałej dolegliwości potrafią pojawiać się tzw. guzki dnawe, które lokalizują się pomiędzy innymi w strefach stawów. Przewlekle rozwijający się nadmiar kwasu moczowego we krwi może wywołać trwałe zniszczenia stawowe.
Drugim po układzie kostno-stawowym bardzo poszkodowanym przez kwas moczowy systemem jest system moczowy a konkretnie nerki. Składające się kamienie moczanowe są etiologią kamicy – sygnały zależą od rozmiaru oraz umiejscowienia kamieni, może więc być krwiomocz czy krwinkomocz, uciski strefie lędźwiowej, uciski brzucha, strefie pachwinowej, wymioty, mdłości, temperatura. Ciągły mechanizm może doprowadzić do trwałego zniszczenia nerek.
Diagnostyka oraz leczenie hiperurykemii
Podstawowym badaniem jest tak ocena stężenia kwasu moczowego we krwi. Jednak poszukiwanie etiologii jego podwyższenia obejmuje parę ważnych badań krwi jak morfologia krwi obwodowej, stężenie mocznika oraz kreatyniny, elektrolitów, glukozy, wapnia, ocena stabilności kwasowo-zasadowej, stężenie hormonów tarczycy. Potrzebne są również analizowania moczu jak np. dobowa zbiórka moczu, ocena klirensu kreatyniny oraz wydalania kwasu moczowego. W razie choroby stawowych niezbędne potrafią być analizowania obrazowe lub badanie płynu stawowego, a w wypadku podejrzenia kamicy moczowej potrzebne jest USG układu moczowego. Leczenie hiperurykemii zależy od fazy dolegliwości. Osoby z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego jednak bezobjawowi wystarczy, iż będą doprowadzać odpowiedni styl życia oraz ograniczą spożycie artykułów bogatych w puryny. Silny napad dny wymaga postępowania przeciwbólowego oraz przeciwzapalnego.
